Η Ομάδα OIDFA Χανίων, με υπεύθυνη την κα Αθανασία Γραμματικού-Ατσαλάκη, παρουσίασε την Τετάρτη 10 Μαΐου 2017, στο πλαίσιο του προγράμματος ” Μοιράζομαι το χόμπι μου και ότι αγαπώ” τη «Μινωική ραφτοβελόνα», ιερός κόμβος των Μινωιτών και μας μιλησε για την ιστορία αυτής της ιδιαίτερης βελονιάς, για τις δράσεις της ομάδας OIDFA Χανίων, τις συμμετοχές και διακρίσεις της σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η κα Ατσαλάκη με το μοναδικό της τρόπο μας εντυπωσίασε:
“Τούτη η κεδιά ανθεί , δένει και καρπεί στο νησί της Κρήτης από τα χρόνια του βασιλιά Μίνωα! Η ιστορία της χάνεται στους αιώνες καθώς μπλέκει με το μύθο και την παράδοση.
Στη μυθολογία διαβάζουμε : Ο Δίας ο πατέρας των θεών , έκλεψε την Ευρώπη από τη Φοινίκη μεταμορφωμένος σε ταύρο και την έφερε στο νησί της Κρήτης. Από τη σχέση τους γεννήθηκε ένα παιδί που το είπαν Μίνωα και που στη συνέχεια έγινε ο ξακουστός βασιλιάς και κοσμοκράτορας , του τότε γνωστού κόσμου , που δημιούργησε ένα μεγάλο και ένδοξο πολιτισμό που από το όνομά του ονομάστηκε Μινωικός.
Η μυθολογία μας λέει επίσης πως δώρο ακριβό και πολύτιμο από τον πατέρα Δία προς το γιο Μίνωα ήταν ένας Κόμβος για να φτιάσει δίχτυ για το ψάρεμα και το κυνήγι και να μπορέσει έτσι να επιβιώσει. Επειδή προερχόταν από το Δία τον πατέρα των θεών ονομάστηκε Ιερός.
Ο Ιερός Κόμβος έγινε έτσι σύμβολο του νέου πολιτισμού και σήμαινε το δέσιμο του βασιλιά με την οικογένεια του , το λαό του , το νησί και τη θάλασσα που το περιέβαλε. Οι Μινωίτες χρησιμοποίησαν αρκετά αυτό τον Κόμβο . Οι μεν άνδρες για την κατασκευή του διχτιού – που δεν ήταν τίποτε άλλο από σειρές – σειρές κόμβων με θηλιές ανάμεσα τους – οι δε γυναίκες βάζοντας το μυαλό τους να δουλέψει , για το στερέωμα των υφαντών και των ρούχων τους.
Στην αρχή έδεναν με τα χέρια κόμβους στο στημόνι του υφαντού τους. Με το χρόνο σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν τις αγκίδες του ψαριού κάνοντας στο πίσω μέρος τους μια τρύπα που μέσα της περνούσαν την κλωστή τους. ¨Ετσι έφτιασαν την πρώτη ραπτοβελόνα. Αυτή τις βοηθούσε όχι μόνο να στερεώνουν το υφαντό τους αλλά και να μπορούν να ενώσουν κομμάτια μεταξύ τους. Αυτό ήταν μια μεγάλη βοήθεια για τις Μινωίτισες .
Ο Μίνωας είχε ακόμα δύο αδέλφια το Ραδάμανθυ και το Σαρπηδόνα. Όταν μεγάλωσαν μάλωσαν μεταξύ τους και έκανα πόλεμο για τη διαδοχή του θρόνου. Ο Μίνωας νίκησε και μετά τη νίκη του κράτησε το βασίλειο και το θρόνο. Τα αδέλφια του εξορίστηκαν. Ο Ραδάμανθυς στις Κυκλάδες και ο Σαρπηδόνας στα παράλια της Μικράς Ασίας όπου και έγινε βασιλιάς της Καρίας.
Οι γυναίκες οι Μινωίτισες που ακολούθησαν και αυτόν και τον αδελφό του μετέφεραν στις νέες πατρίδες τις γνώσεις τους, μαζί με την τέχνη της ραπτοβελόνας. Την τέχνη τους έμαθαν και οι γυναίκες των γειτονικών λαών . Έτσι χρόνο το χρόνο , γενιά τη γενιά , γυναίκα τη γυναίκα , ο Ιερός κόμβος εξελίχτηκε σε ένα φίνο και κομψό στολίδι των ρούχων τους που το ονόμασαν με τα χρόνια δαντέλα.
Τα χρόνια πέρασαν και η δαντέλα τα χρόνια του Βυζαντίου άνθησε στα παράλια της Μικράς Ασίας μα και στην ενδοχώρα. Τώρα πια δεν γίνονται με την αγκίδα του ψαριού αλλά με βελόνα φτιαγμένη από σίδερο ! Ένα λάθος ή η επινόηση μιας γυναίκας έφεραν καινούριες τεχνικές που έκανα την δαντ΄ρλα κάθε μέρα και πιο όμορφη. Οι τουρκάλες γυναίκες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή – μετά την πτώση του Βυζαντίου – έμαθαν την τέχνη της ραπτοβελόνας . Επειδη ο κόμβος ακολουθείται από θηλιά και πάλι το ίδιο ονόμασαν τη δουλειά τους μπίρι-μπίρι και κατ’ επέκταση Μπιμπίλα.
Η παλιά αυτή τέχνη με τα χρόνια ξεχάστηκε στην Κρήτη και σπάνια τη βρίσκουμε για πολλά χρόνια. Με τον ερχομό όμως των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην Κρήτη αναβιώνει και πάλι και μάλιστα αρκετά γερά…”
Και συνέχισε:
“Επίσης θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου για το συναπάντημα με μία άλλη γυναίκα Χανιώτισσα αυτή τη φορά τη Μαρί Ναξάκη – Καριώτη από την οποία έμαθα την άλλη μορφή της εξέλιξης του Ιερού Κόμβου που γίνεται όχι με τη βελόνα μα με τα δάκτυλα των χεριών , την λεγόμενη Δεσιά!
Έδωσα το λόγο μου στις δύο θαυμάσιες γυναίκες και ιέρειες της παράδοσης μας ότι όσο ζώ θα υπηρετώ αυτό το σκοπό, διαδίδοντας αυτή την τέχνη αφιλοκερδώς και στα πλαίσια του εθελοντισμού πάντα.
Σα μέλος του Παγκοσμίου Οργανισμού Δαντέλας που έχει σκοπό τη Διάσωση , Διατήρηση και Διάδοση της παλιάς αυτής τέχνης της δαντέλας , φτιάσαμε με τις συνεργάτιδες μου και την βοήθεια του πατέρα Αντώνη Σαπουνάκη στον Άγιο Κωνσταντίνο της Νέας Χώρας μια μικρή σχολή όπου μπορεί όποιος θέλει να διδαχθεί την πανάρχαια αυτή τέχνη.
Ώρες μαθημάτων :Κάθε Τετάρτη 10 – 12 “
Σας ευχαριστούμε κα Ατσαλάκη και όλες τις κυρίες του Συλλόγου! Μας εντυπωσιάσατε!
