Βιβλιοθήκη Ελευθέριου Βενιζέλου
Η Βιβλιοθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου δεν είναι απλώς μία Βιβλιοθήκη με την έννοια που όλοι γνωρίζουμε. Είναι η ιστορία μας. Τα χνάρια του Βενιζέλου είναι αποτυπωμένα σε σπάνια και μη βιβλία, καθώς και χειρόγραφα που μαρτυρούν γνωστές και άγνωστες πτυχές της εθνικής μας πορείας.
Η προσωπική Βιβλιοθήκη του Εθνάρχη, η δωρεά της οποίας έγινε προς τον Δήμο Χανίων από την ίδια την Έλενα Βενιζέλου, το 1957, αποτελεί μουσειακή συλλογή, αλλά παράλληλα και ζωντανή συλλογή, αφού τα περισσότερα βιβλία καλύπτουν θέματα κλασικής φιλολογίας, ιστορίας και λογοτεχνίας, οικονομικών και πολιτικών επιστημών, θέματα που ενδιαφέρουν και το σημερινό μελετητή και ερευνητή.
Η Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 8.500 τόμους βιβλίων, στην ελληνική, γαλλική, αγγλική, γερμανική, ιταλική, καθώς και στην οθωμανική και ρωσική γλώσσα.
Πολλά σπάνια, εξειδικευμένα και δυσεύρετα σήμερα βιβλία αποτελούν μέρος της συλλογής, που δηλώνουν την αγάπη του κατόχου τους προς το βιβλίο και τη μάθηση. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Τα «Άπαντα του Πλάτωνος», του εκδοτικού οίκου Manutius Aldus, 1513
- «Διοδώρου του Σικελιώτου βιβλιοθήκης ιστορικής: βίβλοι πεντεκαίδεκα εκ των τεσαράκοντα», του εκδοτικού οίκου Stephanus Henricus, 1559
- «Ηροδότου του Αλικαρνασσέως Ιστορία», του εκδοτικού οίκου Stephanus Henricus, 1570
- «Descritione dell isola di Candia», χειρόγραφος κώδικας αγνώστου συγγραφέως του 1600
Στη συλλογή επίσης περιλαμβάνονται 378 τίτλοι περιοδικών, καθώς και η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως από το 1833. Μέρος της συλλογής αποτελεί το χειρόγραφο ημερολόγιό του, το φωτογραφικό άλμπουμ με οικογενειακές φωτογραφίες και προσωπικά του αντικείμενα.
Πρέπει ακόμα να αναφέρουμε ότι ο χώρος αυτός φιλοξενεί και τη βιβλιοθήκη της Έλενας Βενιζέλου, η οποία αρεσκόταν στο να εντρυφά στην ξένη λογοτεχνία.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αντιθέτως δεν αποτελούσε ένα μονοδιάστατο αναγνώστη. Αγαπούσε την ιστορία, μελετούσε τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς, μετέφρασε την ιστορία του Θουκυδίδη, του άρεσαν οι πολιτικές πραγματείες και όλα αυτά καταμαρτυρούνται από τα ίδια τα βιβλία. Πολιτικά, φιλολογικά, ιατρικά, εκκλησιαστικά κείμενα και πλήθος άλλων βιβλίων εμπλούτιζαν τη Βιβλιοθήκη του.
Τα βιβλία, πέραν από το συμβολισμό που προσφέρουν, αποκτούν ένα επιπρόσθετο ενδιαφέρον για το λόγο ότι αρκετά εξ’ αυτών είχαν προσφερθεί από προσωπικότητες της εποχής και συνοδεύονταν από ιδιόχειρες αφιερώσεις, όπως του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, του Γεωργίου Παπανδρέου, του Εμμανουήλ Τσουδερού, του Φώτη Κόντογλου, του Κωστή Παλαμά και πολλών άλλων.
Εξίσου σημαντικό είναι και το αρχείο του Ελευθερίου Βενιζέλου, το οποίο περιλαμβάνει δεκάδες δικόγραφα έγγραφα από την εποχή της δικηγορίας του, αλλά και σπάνια χειρόγραφα που φωτίζουν στιγμές από τον πολιτικό ή οικογενειακό του βίο. Ποικίλα έγγραφα καλύπτουν ζητήματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής από την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας μέχρι και τις διαδοχικές θητείες του Ελευθερίου Βενιζέλου στον πρωθυπουργικό θώκο, καθώς και θέματα που άπτονται του ιδιωτικού βίου (ευχαριστήριες επιστολές, δωρεές βιβλίων).
Η Βιβλιοθήκη αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα κομμάτι της ιστορίας μας, μία πηγή γνώσεων αλλά και χώρο αναμνήσεων. Αυτά τα βιβλία γαλούχησαν την προσωπικότητα του εθνάρχη, επηρέασαν τη σκέψη του και τον συνόδευαν σε όλο του το βίο. Ο θαυμασμός, η συγκίνηση και το δέος που μας προκαλεί σήμερα, διατυπώνεται πολύ όμορφα στο βιβλίο «Επίσημοι επισκέπται » του έτους 1958 της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων, με το παρακάτω απόσπασμα:
«…Η αίθουσα Βενιζέλου δεν είναι χώρος Βιβλιοθήκης, αλλά ιερό για προσκύνημα στο μεγάλο και φωτεινό Κρητικό. Ευχαριστώ για την τιμή που μου δόθηκε να εγγίσω με την αφή μου την αφή του».
Μανόλης Ανδρόνικος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσ/νικης 17.9.64
Με τη λειτουργία της προσωπικής Βιβλιοθήκης του Ελευθερίου Βενιζέλου, αναβαθμίζεται στον μέγιστο βαθμό η λειτουργία των Βιβλιοθηκών, όχι μόνο του Δήμου Χανίων αλλά ολόκληρης της χώρας, καθώς ήδη το υλικό του συγκεκριμένου χώρου συγκεντρώνει το ενδιαφέρον ερευνητών τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.
Επιδίωξη όλων μας βέβαια είναι, η Βιβλιοθήκη να αποτελέσει φάρο τόσο για την επιστημονική έρευνα όσο και για την εκπαιδευτική διαδικασία, κάτι που έμπρακτα σήμερα αποδεικνύεται από τις συνεχείς επισκέψεις μαθητών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, συγγραφέων, ερευνητών και μελετητών. Η συλλογή είναι καταχωρημένη στο βιβλιοθηκονομικό πρόγραμμα OPENABEKT και αναζητήσημη στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων.
Με κάθε επισημότητα πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013, τα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης του Ελευθερίου Βενιζέλου στο χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων, παρουσία του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, του Δημάρχου Χανίων κ. Μανώλη Σκουλάκη, πολλών επισήμων και πλήθους κόσμου, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων, που έλαβαν χώρα με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.